بررسی روابط آستانه شیب-مساحت و حجم فرسایش آبکندی با استفاده از gis، حوضه آبخیز بدره، استان ایلام

فرسایش آبکندی در ایران نیز به دلیل شرایط مختلف حاکم بر نقاط متفاوت گستره زیادی را به خود اختصاص داده و مطالعه ویژگیهای مختلف آن به خصوص تولید رسوب ناشی از آنها بسیار حائز اهمیت است .در این تحقیق با توجه به اهمیت فرسایش آبکندی در حوضه آبخیز بدره واقع در استان ایلام، رابطه بین رسوب‏دهی فرسایش آبکندی با خصوصیات حوضه زهکشی آبکندها، خصوصیات زمین‏شناسی و خاکشناسی، کاربری اراضی و خصوصیات اقلیمی حوضه مورد بررسی قرار گرفت .برای این منظور ابتدا مناطق آبکندی تعیین و در مجموع 20 آبکند خطی، پنجه‏ای و جبهه‏ای شناسایی و انتخاب شد و سپس خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیوگرافی مختلف شامل مساحت و شیب حوضه زهکشی هر آبکند در ابتدا و بعد از وقوع چندین رگبار در مدت 6 ماه که منجر به تولید رواناب و طبعاً تولید رسوب طی آذرماه 1388 تا اردیبهشت ماه 1389 شد، برداشت گردید. سپس به صورت کیفی و کمی با استفاده از تجزیه و تحلیل و آنالیز رگرسیون اقدام به پایش و تعیین موثرترین عوامل فیزیوگرافی حوضه زهکشی آبکندها، عوامل زمین‏شناسی و خاکشناسی، کاربری اراضی و عوامل اقلیمی شامل مقدار، شدت و مدت متوسط بارندگی در رسوبدهی فرسایش آبکندی گردید. نتایج تحقیق نشان داد که رابطه بین بررسی عوامل کیفی با حجم فرسایش آبکندی شامل عوامل زمین‏شناسی، خاکشناسی، و کاربری اراضی، به ترتیب پادگانه عهد حاضر(qft2) مربوط به دوره کواترنر، نوع خاک کلسیتی رگوسولی((calcaric regosols، و کاربری زراعت دیم بیشترین نقش را در آبکندی شدن منطقه مورد مطالعه داشته‏اند. در صورتی که در بررسی رابطه بین عوامل کمی با حجم فرسایش آبکندی، خصوصیات فیزیکی حوضه زهکشی آبکندها(مساحت-شیب)، با میزان گسترش آبکندها و حجم فرسایش آبکندی بسیار ضعیف بوده، ولی از مهمترین عوامل اقلیمی می‏توان به مقدار بارندگی و شدت آن اشاره کرد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که، مقدار بارندگی و شدت آن مهمترین عامل در رسوبدهی آبکندها در منطقه مورد مطالعه بوده و قابلیت برآورد رسوب ناشی از فرسایش آبکندی طی رگبارها با ضریب تبیین 871/0خطای تخمین002/0 درصد را داشته است.